Neden erkekler, haritada yön bulmakta ve kas kontrolü gibi alanlarda kadınlardan daha iyiyken, kadınlar hafıza ve önsezi gibi sözel alanlarda erkeklerden daha iyidir?
Evet, erkeklerle kadınlar farklı… Peki bunun nedeni beyin yapılarındaki farklılık olabilir mi?
Bilim insanları bu farklılıkları anlayabilmek için senelerdir çalışmalarını sürdürmekteler. Bu konudaki ilk temel açıklama ise şöyledir:
Kadınlar genetik olarak daha karmaşıktır çünkü hücrelerindeki X kromozomları, annelerinin (XX) ve babalarının (YX) bir karışımıdır. Erkeklerin X kromozomu ise anneden gelir ve Y kromozomu, yaklaşık 1500 gen taşıyan X kromozomuna göre 100’den daha az gen taşır. Bu durumun da etkisiyle, erkeklerin ve kadınların beyinleri yapısal ve biyokimyasalları farklıdır. Örneğin, erkeklerin amigdalası daha büyüktür ve daha hızlı seratonin salgılar.
X kromozomunda bulunan 1500 genin çoğunun işlevi beyin fonksiyonlarıyla ilgilidir. Bunların çoğu düşünme biçimimizi yönetir. 2005 Yılında insan genomunun dizilimi tam olarak çözülmüş ve X kromozomu genlerinin büyük bir yüzdesinin beyin üretimiyle ilgilenen proteinleri ürettiği anlaşılmıştır.
ABD’nin Pensilvanya Üniversitesi’nde 8- 22 yaş arasındaki yaklaşık 1000 kişinin beyni incelenmiş ve en belirgin sonuç olarak beyin yapılarından dolayı erkeklerin, algılarını daha koordine ederek eyleme dökerken, kadınların analitik ve sezgisel bilgileri daha iyi bir araya getirdiği tespit edilmiştir.
Araştırma sonuçlarına göre; kadınlar kelime ve yüzleri daha iyi fark edebilirken, erkeklerden daha fazla dikkatliler ve daha iyi sosyal anlama yeteneğine sahipler. Buna karşılık erkekler mekansal bilgileri daha iyi kavrarken, hareketlerini daha iyi yönetebilmekteler.
Beyinlerdeki bağlantıların kadın ve erkeklerde farklı olduğu sonucuna da varılan araştırmada; kadın ve erkeklerin bazı görevleri yerine getirirken beyinlerinin değişik bölümlerini kullandıkları tespit edilmiştir. Kadınlarda bağlantıların, beynin iki yarısında, sağ ve sol tarafları bağlayacak şekilde düzenlendiği, erkeklerde ise bağlantıların ön ve arka taraf arasında dizildiğini anlaşılmıştır. Başka bir deyişle; kadınlarda beynin iki yarım küresi arasında iletişim daha fazla. Bu da analitik ve sezgizel bilgileri daha iyi bir araya getirmelerini sağlıyor. Erkeklerde ise beynin iki yarım küresi arasındaki iletişim kadınlara göre daha sınırlı. Buna karşın her bir yarım küre kendi içinde daha fazla iletişim kuruyor. Böylece, erkekler algılarını daha koordineli şekilde eyleme dönüştürüyor.
Bu durum sebebiyle, erkekler bir durum karşısında beyinlerinin yalnızca bir lobunu kullanmayı tercih ediyorlar. Ya sadece mantıklı ya da tamamen duygusal kararlar veriyorlar. Kadınlar ise karşılaştıkları durumlar karşısında beyinlerinin her iki tarafını da kullanabiliyorlar. Hem mantık hem de duygusal bakışla daha dengeli çözümler bulabiliyorlar.
Kadın beynindeki sinirlerin, ‘mantıksal düşünce’ alanı olarak bilinen beynin sol tarafı ile, ‘önsezi’ alanı olarak bilinen sağ tarafı arasında dizilmiş olmasının, ‘kadınların sezilerinin’ neden erkeklerden daha güçlü olduğunu açıkladığını belirtiyor. Önsezi düşünmeden düşünmektir. İnsanların ‘içgüdü’ dediği de budur. Kadınlar, iyi bir anne olmak gibi bu tip yeteneklerde erkeklerden daha iyidir.
Başka bir araştırmanın sonuçlarına daha bakalım. ABD’nin Maryland Üniversitesinden bir ekibin yaptığı araştırmaya göre, kadınlar erkeklere oranla günde 13.000 kelime daha fazla konuşuyor. Uzmanlara göre kadınlar günde ortalama 20.000 kelime sarf ederken, erkekler 7.000 kelime ile günü geçirebiliyor. Kadınları daha fazla konuşturan ise “dil proteini” olarak da anılan Foxp2 adı verilen protein. Kadınlarda yüzde 30 daha fazla bulunan bu protein sayesinde kız bebekler daha önce konuşmayı öğreniyor. Araştırmaya göre kadınların kelime haznesi erkeklere göre daha fazla.
Kadın ve erkek beyni arasındaki bu yapısal ve biyokimyasal farklılıklar nedeniyle günlük yaşamda hemen hepimizin tespit ettiği çok temel davranışsal farklılıkları da özetleyerek bitirelim.
1. Duygusal tepkiler kadınların beyninde hem sağ hem de sol yarım kürede oluşuyor. Erkeklerde ise bu merkezler sadece sol yarım kürede bulunuyor. Erkeklerin duygularını ifade ederken zorlanmasının en önemli nedeni de bu farktan kaynaklanıyor. Kadınlar duygularını ifade ederken de erkeklere göre çok daha iyidirler. Ancak duygularıyla böylesine bağlantı içinde olduklarından, kadınların depresyon, anksiyete vs rahatsızlıklara daha yatkın olmaları da bu sebeptendir.
2. Kadınlar tatlı ve ekşiye karşı daha duyarlıdır. Erkekler ise tuzlu maddelere daha çok ihtiyaç duyarlar.
3. Erkek beyni, kadın beyninden %11-12 oranında daha büyüktür. Bu boyut farkının zeka düzeyiyle hiçbir bağlantısı olmadığı anlaşılmıştır. Asıl neden, erkek ve kadın vücudu arasındaki boyut farkıdır. Erkekler, daha büyük olan vücutlarını ve kas gruplarını kontrol edebilmek için daha fazla nörona ihtiyaç duyar. Bu nedenle de daha büyük beyinlere sahiptirler.
4. Kekemelik erkeklerde daha sık rastlanan bir sorundur. Aynı zamanda kadınlar yabancı bir dili erkeklere göre daha kolay öğrenebiliyor ve ana dillerini daha rahat kullanıyor.
5. Kadınların işitme duyuları erkeklere göre daha gelişmiştir. Ses tonundaki ufak değişiklikleri dahi kolaylıkla ayırt edebilirler.
6. Erkek beyni kadın beynine göre 10 kat daha fazla testesteron hormonu salgılıyor hatta bu oran ergenlik döneminde 20 katına kadar çıkıyor. Bu hormon sayesinde insanlar daha hareketli, saldırgan ve gürültücü oluyor.
7. Kadın beyninde seratonin oranı daha fazladır. Bu durum kadınların daha kontrollü olmalarına neden olur.
8. Erkeklerle kadınlarda acı algısı ve toleransı farklıdır. Gerçekleştirilen çalışmalar, aynı düzeyde acıya karşı, kadınların erkeklere kıyasla daha fazla dozda morfin ihtiyacı içinde olduklarını göstermektedir. Bunun nedeni, kadınların acıyı erkeklere göre daha yoğun algılamasıdır.
9. Kadınlarda konuşma yeteneklerini yönlendiren merkez beynin sol tarafında bulunur. Erkeklerde ise bu merkezler beynin ön ve arka kısımlarında dağılmış konumda bulunurlar. Bu nedenle kadınların konuşma yetenekleri daha gelişmiştir.
10. Matematik becerisi, erkeklerin daha çok kullandığı beynin sol tarafıyla bağlantılıdır. Erkeklerin matematik ve mantıksal düşüncede daha iyi olmasının nedeni de budur.
Kaynakça: Brain Connectivity Study Reveals Striking Differences Between Men and Women, December 2, 2013
