Anasayfa / Başarı Yazıları / Farklı olan kazanır!

Farklı olan kazanır!

Staj sezonu açıldı. Üniversiteliler şirketleri CV yağmuruna tuttu bile. Staj önemli çünkü öğrencinin ileride çalışması muhtemel şirketle veya iş koluyla nişanlılık dönemi geçirmesine fırsat tanıyor. Şirketler de stajyerlere potansiyel çalışan gözüyle bakıyor, birlikte uyumlu çalıştıkları öğrencileri kadrolarına katıyorlar. Ne var ki, iyi bir şirkette staja kabul edilmek, işe girmekten daha kolay değil. 
 
Öğrencilerin, tıpkı bir işe girer gibi zorlu sınavlar, mülakatlar ve hatta kişilik testlerinden geçmeleri gerekiyor.

Peki, iyi bir şirkette staj yapmanın yolu ne? Asgari gerekler, iyi bir üniversitede okumak ve iyi derecede İngilizce bilmek. İnsan Kaynakları yetkilileri yüksek sesle pek ifade etmeseler de, öğrencinin devam ettiği üniversitenin prestiji önemli. Üniversitenin ismi, binlerce başvuru aldıklarında kullandıkları eleme kriterlerinden biri. Ancak istisnalar da var. Mesela Unilever’in stajyer alımlarında üniversite, bölüm, yüksek lisans derecesi ve akademik başarı gibi faktörler temel kriterler içinde yer almıyor. İkinci şart olan iyi derece İngilizce bilmek, belki de devam edilen üniversiteden de önemli. Çünkü okul konusunda esnek olabilen şirketler var ama, yabancı dil konusunda yok. Yani dil bilmiyorsanız, bir anlamda yoksunuz.

Peki bu iki nitelik yeterli mi? Kesinlikle hayır. Çünkü, bu nitelikleri taşıyan binlerce kişi var. Mesela bu yıl Unilever’e staj için başvuran 1.000 kişinin tamamı, Microsoft’a bu yıl staj için başvuran 350 kişinin yüzde 70’i, Roche’a başvuran 792 kişiden 483’ü, DHL’e başvuran 450 kişinin yüzde 90’ı, Ceva Lojistik’e başvuran 1.000 kişinin yüzde 70’i bu özelliklere sahipti. O halde, aradan sıyrılmanın yolu ne? Ya da soruyu tersinden sorarsak; şirketler, kendilerine başvuran benzer özellikteki çok sayıda aday arasından nasıl seçim yapıyorlar?
Hedefini belirlemiş,inisiyatif alabilen,lider,sosyal ve özgüveni yüksek
Stajyer adayını ayırt edici başka birçok özellik var. Kişilik bunların başında geliyor. Hedefini belirlemiş, ne istediğini biliyor olmak önemli. Ceva Lojistik Türkiye Genel Müdürü Aslan Uzun, “Birbirinin benzeri programları bitiren yüzlerce öğrenci ile görüşüyoruz; adaylarımızın takipçiliği ve hedeflerini netleştirmiş olmaları çok önemli. Yapacakları stajdan neler bekledikleri de diğer önemli nokta” diyor. HP Ortadoğu, Akdeniz, Afrika Yeni Mezun Program Yöneticisi Ebru Erdoğuş, “Seçim yaparken, HP’nin önem verdiği yetkinlikleri geliştirmiş ve gerek okulda gerek sosyal hayatta aktif adaylara öncelik veriyoruz. Stajyer alımlarında, çok yönlülük, takım çalışması, liderlik ve inisiyatif almayı gerektiren okul projelerinde ve sosyal aktivitelerde yer almış, hatta okul ile birlikte yarı zamanlı çalışmış, staj programlarına katılmış, okuduğu bölümle ilgili çalışmalar yapmış ve notları ortalamanın üzerinde olan kişileri tercih ediyoruz” diyor.

Not ortalamalarını dikkate alan başka şirketler de var. Garanti, yüksek akademik başarıya önem veriyor. Garanti Bankası İnsan Kaynakları Koordinatörü Osman Tüzün, diğer kriterleri şöyle anlatıyor: “Başvuru değerlendirme esnasında adayların farklı kurumlarda yapmış oldukları stajlar, yer aldıkları sosyal aktiviteler ve kulüp faaliyetleri, okulda aldıkları dersler, aktif rol aldıkları projeler, yabancı dil bilgileri ve not ortalamaları onların rakipleri arasından sıyrılarak farklılaşmalarını sağlıyor. Üniversitede alınan eğitimin yanı sıra özellikle stajlar ve sosyal aktiviteler adayların kişisel gelişimine büyük katkıda bulunuyor.”

BSH Ev Aletleri, stajyer seçerken kişisel özelliklere ve yeteneklere önem veriyor. Şirketin Kurumsal İletişim Müdürü Fatmanur Erdoğan, “Örneğin dernek üyelikleri, sosyal aktivitelerde aldıkları görevler, yürüttükleri işler, kişiyi daha iyi tanımamız açısından önemli faktörler” diyerek ekliyor: “Yenilikçi, değişime açık, kurum kültürümüze adapte olabilecek stajyerlerle çalışmayı tercih ediyoruz. Ayrıca uluslararası bir şirket olduğumuzdan, aradığımız özellikler arasında kültürler arası anlayışa sahip olmak, iletişim kurabilme yeteneğine sahip olmak da geliyor.”

Microsoft’ta, başarılı bir performansa sahip olabilmek için gerekli kişilik özellikleri, davranış biçimleri, hal ve hareketler ile bilgi düzeyi ölçülüyor. Microsoft Türkiye İK Proje Yoneticisi Esra Gaon, “Temel yetkinliklerimiz rollere göre farklılık göstermiyor. Bilgi ve birikimi ile kendine güveni yüksek, kişiler ve gruplar arası etkileşimi güçlü, teknolojiye tutkun, birikimi ve iletişimi ile etki oluşturabilen kişileri kadromuzda görmek istiyoruz” diyor.
Faaliyet alanına ilgi duymak da önemli
Şirketlerin adaylarda dikkat ettikleri özelliklerden biri de, şirketin faaliyet gösterdiği sektöre ilgi duymak. Unilever Türkiye, Orta Asya, Kafkasya ve İran İK’dan Sorumlu Başkan Yardımcısı Cem Tarık Yüksel, birbirine benzer özelliklere sahip adaylar arasından nasıl seçim yaptıklarını şöyle anlatıyor: “Yetkinliklerimizin özünde; her çalışanımızın yaptığımız işe ve hedeflerimize paralel oluşturulmuş ’lider’ davranış biçimini benimseyerek kendini daha da geliştirmesi ve ilerlemesi yatıyor. Kurumsal hayata ve faaliyet gösterdiğimiz sektöre ilgi duymak, kariyerine yön vermeye ve kendini geliştirmeye zenginleştirmeye istekli olmak, büyük sorumlulukların altına girmeye hazır olmak, kendine güvenmek, potansiyeline inanmak gibi özellikleri de dikkate alıyoruz.”

Yurtiçi Kargo İK Genel Müdür Yardımcısı Hakan Çıracıoğlu, mülakatlar sırasında staj yapmak isteyen adayların kariyerlerine hangi alanda devam etmek istediklerini belirlemeye yönelik bir grup çalışması ve beyin fırtınası yapıldığını anlatıyor. Sonrasında adaylara kişilik envanteri uygulanıyor; kişisel özellikleri ve eğitimlerine göre kendilerine uygun olacak departman için önerilerde bulunuluyor. Staj yapacak adayın öğrendiklerini uygulayabileceği ve kendini geliştirebileceği departman karşılıklı olarak belirleniyor.

DHL’de takım çalışmasına uygunluk, başarı için gayret gösterme, inisiyatif ve müşteri odaklı yaklaşım dikkate alınıyor. Eğitim alınan bölüm ve okuldaki başarıyı dikkate alanlar da var. Mesela Nortel Netaş İK Müdürü Ayşe Doğruöz, stajyer seçiminde öncelikli olarak not ortalaması, öğrencilerin okudukları bölüm ve üniversite öğrenimi sırasında hangi dersleri almış olduklarını dikkate aldıklarını söylüyor. Pizza Pizza İK Uzmanı Nilay Ka, “Başvuranların ne istediğini bilmesi, kendine güvenen ve kararlı kişilik özelliği taşıyor olması, üniversite döneminde kendini geliştirmesi öne çıkan en önemli kriterler arasında. Gıda ve fast food kültürü konusunda kendini geliştirmiş olması gibi özelliklere de önem veriyoruz” diyor.
Staja kabul edilmekle iş bitmiyor, çaba gerektiriyor
Zorlu bir süreç ama, staj bir insanın kariyeri için en önemli dönüm noktalarından biri. BSH EV Aletleri Kurumsal İletişim Müdürü Fatmanur Erdoğan, şöyle anlatıyor: “Öğrencinin işi staja kabul edilmekle bitmiyor. Stajlar sadece yaz dönemlerini geçirdikleri tecrübeler değil, geleceği şekillendirme yolunda atılan adımların da başlangıcı. Öğrenci staj sırasında kendini gösterebilir, öğrenmek için çabalar, organizasyonu tanımaya çalışırsa, mezun olduğu zaman kendisine destek verebilecek bazı profesyonelleri de tanımış olur. İlişkiler ağı kurmanın en güzel yolu budur. Stajdan beklenti sadece “elime bir iş verilsin, ben de onu yapayım” olursa, geçirdikleri vaktin çoğunu boşa harcamış olurlar. Staja başlayan bir kişi, kurumun içerisindeki profesyonelleri birer mentor olarak kullanabilmeli. Stajyer tanımlamasına fazla takılmamak gerekir. İş ortamına giren her kişi, o kurumun, kısa dönemli de olsa bir çalışanıdır. Atak, girişken, hevesli ve heyecanlı olmak kişinin kendisini göstermesini sağlar.”
Staja yerleşmek işe girmek kadar zor
Staja kabul edilmek, işe girmek kadar zor. Başvuran öğrencilerin, zorlu aşamaları geçmeleri gerekiyor. Mesela Roche, iyi bir üniversitede okuyan ve iyi İngilizce bilen adaylarla önce bire bir mülakat yaparak özgeçmişleri, stajdan beklentileri ve geleceğe yönelik planlarını soruyor. Bu aşamayı geçen adaylara İngilizce seviye belirleme sınavı ve genel yetenek testi uygulanıyor. Roche İnsan Kaynakları Direktörü Berrin Yılmaz, “İki adayın da yabancı dil bilgisi aynı ise Genel Yetenek Testi sonuçlarına göre bir sıralama yaparak aralarından seçim yapıyoruz” diyor.

Bu yılki stajyerlerini, 2 binin üzerinde başvuru arasından seçen Vodafone, önce kriterlere uygun olanları CV üzerinden eledi. Ardından olumlu bulunan adaylar telefonla mülakata alındı. Bu mülakatı da geçen adaylar, İngilizce sınavına davet edildi. İngilizce sınavında başarılı olanlarsa, yüz yüze görüşmelere alındı. Yüz yüze görüşmelerde başarılı bulunan 36 aday da Parkorman’da 5 günlük seçme ve eleme sürecine alındı. Bu süreçte de başarılı bulunan 15 öğrenci, 3 ay sürecek staja katılma hakkı kazandı.
İyi bir CV etkili oluyor
İş başvurusunda olduğu gibi staj başvurularında da etkin bir CV hazırlamak çok önemli. BSH EV Aletleri Kurumsal İletişim Müdürü Fatmanur Erdoğan, “Adayların kendilerini farklılaştırabilmeleri için özenle ve etkin bir CV hazırlamaları gerekiyor” diyor: “Çok yüksek sayıda başvuru aldığımız için, doğal olarak belli bir sayıda başvuruyu elemek durumundayız. Bu da etkin bir CV yazmanın ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Göze çarpan, ilk bakışta kişinin hangi konuda istekli ve yetenekli olduğunu görmemizi sağlayan CV’ler yollamaları onları ayrıştırır.”
Stajdan tam zamanlıya geçişin yolu açık
Stajyer ve şirket birbiri için uygun olduklarına kanaat getirirseler, beraberlikleri yarı veya tam zamanlıya çevrilebiliyor. Garanti Bankası İK Koordinatörü Osman Tüzün, staj programlarında başarılı performans sergileyen öğrencilerin bir kısmının, staj yaptıkları birimlerde part-time olarak çalışmaya devam ettiklerini anlatıyor: “Program dahilinde yakından tanıma ve performansını takip etme fırsatı bulduğumuz Genç Garantililer’den, kariyerine bankacılık alanında başlamak isteyenleri, genel müdürlük birimlerimiz için düzenleyeceğimiz “Management Trainee” (Yönetici Adayı) alımlarımızda değerlendirmeyi hedefliyoruz.” Microsoft Türkiye’de staj yapan iki genç geçen yıl Seattle ofisinde çalışmaya geçmiş. Microsoft Türkiye’de ise daha önce stajyer olarak başlamış 2 kişi çalışıyor şu anda.

Ceva Lojistik’te birim yöneticileri ve stajyerler talepte bulunurlarsa öğrenciler staj dönemi bitiminde part-time olarak da çalışmaya devam edebiliyorlar. Mezun olduktan sonra şirketteki iş fırsatlarında öncelikli değerlendiriliyorlar. Başka örnekler vermek gerekirse, son 3 yılda staj yaptıktan sonra işe başlayan sayısı Yurtiçi Kargo’da 4, DHL’de 13, Roche’da 2, Pizza Pizza’da 10. 
 

Yazan : Gaye GÜZELAY

Hakkında Özgür ŞAHİN

Türkiye'nin en büyük kişisel gelişim sitesi olan kendinigelistir.com projesinin sahibidir. 2006 yılından bu yana #kişiselgelişim alanında birçok yeniliği bünyesinde bulundurduğu sitede "beden dili, iletişim teknikleri, başarı hikayeleri, motivasyon teknikleri, özgüven gelişimi" gibi bir çok ana tema üzerine yazar, çizer, karalar, öğretmeye çalışır.