Anasayfa / İnsan İlişkileri / Eleştiriye açık olmak yetmez!

Eleştiriye açık olmak yetmez!

Eleştiriye açığım” diyenlerin pek çoğu aslında karşı tarafa ’söyleyecek olumlu bir şeyin varsa söyle, yoksa sonsuza kadar sus’ mesajını gönderiyor. Ancak eleştiri oklarından kaçmak mümkün değil. İnsanların sizi eleştirmesini engelleyemezsiniz ama eleştirilerle başa çıkmayı öğrenebilirsiniz.
Olumsuz yorumlar duymak genellikle insanların hoşuna gitmez, yine de zaman zaman hepimiz eleştiri alıyoruz. İnsanların bizi eleştirmesini engellememiz zor, ancak olumsuz yorumlar karşısında vereceğimiz tepkileri kontrol edebiliriz.

Danışan: Bugün işyerimde kötü bir gün geçirdim. Zaten sabah da evden biraz sinirli çıkmıştım. Galiba insanların beni sürekli eleştirmelerine artık tahammül edemiyorum.

Dr. Başak: Sürekli derken ne kadar sıklıktan bahsediyorsunuz?

Danışan: Tam olarak bilemiyorum, ama en azından bugün hem eşim hem de yöneticimle bu yüzden bir gerginlik yaşadım. İkisi de bir şekilde beni uyardı ve moralim çok bozuldu. İşin en sinir bozucu tarafı ‘eleştiri kaldıramaz’ kişi olarak yine eleştirildim.

Dr. Başak: Yani sizi uyardıklarında ve eleştirdiklerinde moraliniz bozuldu, onlara kızdınız ve tepki gösterdiniz.

Danışan: Çok tepki göstermemeye çalıştım, ama “İçimde fırtınalar koptu” desem abartmış olmam.

Dr. Başak: Bu kadar çok üzüldüğünüze göre size çok kötü şeyler söylediler.

Danışan: Onlar kötü bir şey söylemediklerinde ısrar etse de bana kötü geldi.

Dr. Başak: Neler söylediler? İsterseniz önce eşinizle başlayalım.

Danışan: Sabah sabah işe gitmeye hazırlanırken sinirlerimi önce o bozdu zaten. Benden önce kalkmış ve sofrayı hazırlamış. Ben de giyinip oturdum ve bir şeyler yemeye başladım. Tam reçeli ekmeğime sürecektim bana “Oraya reçel için kaşık koydum, tereyağlı bıçağını reçele sokma istersen” dedi. İçimden, “Yine karışıyor” diye düşünürken, “Nedenmiş?” dedim. “Bak, reçelin içine tereyağı bulaştı” dedi. Nasıl sinirlendim anlatamam. Sanki çok önemli bir şey. “Aman, eyvah şimdi ne olacak vah vah” deyince başladık kavgaya. Ne o efendim eleştiriye gelemiyormuşum, bana hiç laf söylenmiyormuş falan filan.

Dr. Başak: Bunu söyleyen başka insanlar da var mı?

Danışan: Evet bugün yöneticim de aynı şeyleri söyledi.

Dr. Başak: Sizce ikisinin de “Eleştiriye gelemiyorsun” demesi bir tesadüf mü, yoksa bir gerçek payı var mı?

Danışan: E, biraz doğru olabilir, eleştirilmeyi sevmiyorum, çünkü her şey iyi olsun diye yeteri kadar çaba gösteriyorum. Karşımdaki beni düzeltmeye kalkınca sanki yanlış bir şey yapmış gibi hissediyorum.

Dr. Başak: Olumsuz yorumlar duymak genellikle insanların hoşuna gitmez, hele yeteri kadar çaba gösterdiğinizi düşündüğünüzde. Yine de zaman zaman hepimiz eleştiri alıyoruz. Bu konuda çok bir şey yapamayız, yani insanların bizi eleştirmesini engelleyemeyebiliriz. Ama olumsuz yorumlar karşısındaki hislerimizi ve tepkilerimizi değiştirebiliriz. Siz de eleştirildiğinizde yaşadığınız hislerinizi, davranışlarınızı değiştirmek istiyor musunuz?

Danışan: Evet, artık zamanı geldi galiba. En azından eleştirildiğimde üzülmek istemiyorum. Hatta eleştiriler karşısında “Haklı olabilirsiniz” gibi yorumlar yapan insanlar gibi soğukkanlı olmak istiyorum.

Dr. Başak: Öyleyse önce, eleştirildiğinizde yaşadıklarınızı anlamaya çalışalım. Eşiniz size bunu söylediğinde ne hissettiniz?

Danışan: Kötü hissettim. Sanki ben ne yaptığımı bilmiyorum.

Dr. Başak: Başka?

Danışan: Sanki ben beceriksiz, görgüsüz, umursamaz ve pis biriyim.

Dr. Başak: Size bu kadar kötü şeyler hissettiren eşinize doğal olarak çok kızgın hissettiniz ve tepkileriniz de bu yönde oldu. Peki, eşinizin bu sözlerden herhangi birini söylediğini duydunuz mu?

Danışan: Tam olarak bunları söylemedi, ama ona bakınca böyle düşündüğünü anladım.

Dr. Başak: Öyleyse siz artık başka insanların akıllarından geçenleri okuyabiliyorsunuz.

Danışan: Tahmin ediyorum, kaç yıllık kocam.

Dr. Başak: Yani kocanız sizin ‘beceriksiz, görgüsüz, umursamaz ve pis’ olduğunuzu mu düşünüyordu.

Danışan: Hepsini düşünmüyordur (gülerek). Ama ben öyle hissettim.

Dr. Başak: Güzel bir yer yakaladınız. O öyle düşünmüyor olabilir, ama siz kendinizi öyle hissetiniz. Öyleyse en önce, “Karşımdaki tam olarak ne söylüyor?” sorusuna odaklanalım. Eşiniz “Oraya reçel için kaşık koydum, tereyağlı bıçağını reçele sokma istersen” demişti, başka bir şey söylemedi.

Danışan: Evet söylemedi, yani “Duyduklarının arkasında başka anlamlar arama” diyorsunuz.

Dr. Başak: Başka anlamların çıkardığınızda, çoğunlukla olumsuz şeyler düşündüğünüzü fark ettiniz sanıyorum. Olumsuz düşününce olumsuz hissetmek, dolayısıyla olumsuz tepki göstermek de gayet normal bir durum. İnsan iyi bir şey düşünürken kötü hissedemez! Aynı şekilde kötü bir şey düşünürken de iyi hissedip, iyi davranamaz.

Danışan: Doğru söylüyorsunuz ben iyi hissetmedim ve ters davrandım.

Dr. Başak: Demek ki, ilk adım, söylenenleri nasıl algıladığınıza dikkat etmek. İkinci adım da nasıl tepki verdiğinize odaklanmak. Her eleştiriden sonra iki seçeneğiniz olduğunu unutmayın. Ya karşınızdakine kızarak tepki verecek ve ‘aksi’ bir kişi durumuna düşeceksiniz ya da “Haklı olabilirsin” veya haklı olduklarını düşünmüyorsanız da kibarca “Verdiğiniz fikir için teşekkür ederim, ama ben öyle düşünmüyorum” diyebilirsiniz.

Danışan: Bunu annemle yapmam çok zor, bana çok karışıyor ve her eleştirdiğinde çıldırıyorum. Mesela geçenlerde “Saçlarını toplasan daha güzel olurdu” dedi ve aramızda yine bir kavga çıktı.

Dr. Başak: Hemen adımlarımızı hatırlayın. İlk adım, annenizin size ne söylediğine odaklanın, ne söylemek istiyor olabileceğine değil.

Danışan: Evet, sonuçta “Saçlarını toplasan daha güzel olurdu” dedi, ama ben onu “Böyle güzel değilsin” diye algıladım. Dolayısıyla da çok sinirlendim.

Dr. Başak: Sadece onun söylediğine odaklansaydınız ne duyacaktınız?

Danışan: Basit bir tavsiye, öneri.

Dr. Başak: Evet, sadece bir tavsiye. Peki, şimdi ikinci adım, bunu bir tavsiye olarak algıladığınızda ne tepki gösterirdiniz?

Danışan: “Haklı olabilirsin, ama böyle benim daha çok hoşuma gidiyor” derdim herhalde.

Dr. Başak: Sanıyorum kızgın da hissetmezdiniz.

Danışan: Hissetmezdim (gülerek). Eleştirilerle bu kadar kolay baş edebileceğimi hiç düşünmemiştim. 

Yazan : Başak Demiriz
Kaynak : milliyet.com.tr

Hakkında Özgür ŞAHİN

Türkiye'nin en büyük kişisel gelişim sitesi olan kendinigelistir.com projesinin sahibidir. 2006 yılından bu yana #kişiselgelişim alanında birçok yeniliği bünyesinde bulundurduğu sitede "beden dili, iletişim teknikleri, başarı hikayeleri, motivasyon teknikleri, özgüven gelişimi" gibi bir çok ana tema üzerine yazar, çizer, karalar, öğretmeye çalışır.