Bugün resim dersi benim açımdan kötü geçti. Kendimi o ders için başarısız ve yetersiz hissettiğim, kötü bir ruh haliyle üniversiteden çıktığım bir Pazartesi günü yaşamış oldum. Bu, başarı ve ‘yeterliliği’ hayatında çok büyük yerlere koyan ben için oldukça olumsuz bir durumdu, çünkü derste yaşadığım aslında sadece ders ile ilişkili olan olumsuz tecrübeleri anında kendi öz değerim ile bağdaştırdım.

O dersteki yetersizliğim, siyah bir boya gibi, hayatımın her alanına sıçrayıverdi. İnsan ilişkilerim, ev hayatım, diğer derslerim ve ilgi alanlarım üzerine attığım adımlar, bütünsel değerim, oldukça yetersiz göründü gözüme.

Çıktıktan sonra başka bir yere gitmem gerekiyordu, trene bindim ve ayakta, camdan dışarıyı, kararmakta olan gökyüzünün altında koşturan insanları izledim. Açık dükkanların içine, çalışan insanlara baktım. Bir erkek kuaförü vardı, görebildiğim kadarıyla iki koltuk vardı ve ikisinde de birer müşteri oturuyordu. Dış cepheye yakın olan sandalyede oturan müşteri ve saçını kesen adam orta yaşlı görünüyorlardı ve içinde bulundukları anın konsantrasyonu içindeydiler. Hemen yanlarında bir dönerci dükkanı vardı, kasanın arkasında iki kişi çalışıyor, tam ben o tarafa bakarken müşterilerine paketleri uzatıyorlardı. Dükkanların önünden el ele tutuşmuş yürüyen bir kadın ve ufak bir çocuk geçiyordu, ikisinin de üzerinde kalın montlar vardı ve çocuk oyalanıyor, yanındaki kadın onu neredeyse sürükleyerek ilerletiyordu. Şimdi düşünüyorum da, acaba detaylar daha mı farklıydı? Belki de ben gördüğüm bir kaç saniyelik sahneyi kafamda devam ettirdim.

Sonra şunu düşündüm, hayat benim resim dersimin gerçekleştiği sınıfta değil.

• Hayat burada.
• Hayat dışarda.

Hayat, o hayatı yaşayan, havasını soluyan, etiyle tırnağıyla tecrübe eden insanın etrafında.

İnsanın yaşadığı hayata ve kendisine biçtiği değer için bir ölçüm kriteri varsa, ki bu ne olurdu bilmiyorum, herkesin tecrübe ettiği madde ve mekanlar için geçerli olmak zorunda. Örneğin üm doğal sayılar için geçerli olacak, yani hangi doğal sayıyı bilinmeyenin yerine koyarsak koyalım makul bir sonuç alabileceğimiz bir formül geliştirmeyi hedefliyoruz. Sadece 3,26,9 ve 204 için geçerli olan bir formül, genel bir formül sayılamaz ve genel kriterlere sahip olamaz, değil mi? Bu formülün x değerine ne koyarsak koyalım, bir sonuç ortaya çıkmak zorunda. Bunun için de formüldeki çarpma, bölme, toplama ve çıkarma işlemleri mantıklı, kendi içinde çelişkisiz, bütün doğal sayılar için geçerli olmalı. Formül hata veremez veya geçersiz bir sonuç çıkamaz. Tıpkı bunun gibi, insanın kişisel değerini ölçebileceğimiz bir formül oluşturmak istiyorsak, herkes için bir sonuç ortaya çıkmak zorunda. Çarpma, bölme, toplama, çıkarma işlemleri yerine koyacağımız kurallar herkes için geçerli olup, herkes farklı olduğu için de, bilinmeyenin yerine konan kişi farklı olmalı. Yani kendinizi, uçarak bir x’in yerini alırken hayal edin.

Toplama işleminin yerine ne koymalıyız? Sağlık? Para? Statü?

Çarpma işleminin yerine ne koymalıyız? Akademik başarı? Ailenin sana biçtiği değer? Arkadaşının senin hakkındaki yorumu?

Çıkarma işleminin yerine ne koyalım peki? Popülerlik? Güzellik? Tecrübeler?

Unutma, oluşturduğumuz formül sonucunda herkes farklı bir değer elde edecek.

Bekle herkes farklı bir değer mi elde edecek? Herkesin öz değeri farklı seviyelerde olabilir mi? Bazı insanlar daha değerli, bazı insanlar daha değersiz, olabilir mi gerçekten? Gerçekten olabiliyorsa, ben bunu kabullenebilir miyim?

Her bireyin özel ve değerli olduğu inancıyla yetişmiş olan ben, bunun aksini düşünmeye hazır mıyım, bilmiyorum. Ama bu farklı bir tartışma konusu.

Bireyi bilinmeyenin yerine yerleştirdiğimizde bize öz değeri ile ilgili fikir verecek o formül nedir? Kriterler ve kurallar nelerdir?

Benim bir erkek kuaförü tecrübem yok örneğin, orada çalışan orta yaşlı, Türk olduğunu tahmin ettiğim amcanın da sanat dersi tecrübesi olmaması muhtemel. Hangimizinki ağır basacak? Hangisinin ağır bastığını kim, hangi sıfatla belirleyecek?

Saç ve sakal kesemediğim için kendimi acınası mı hissetmeliyim? Veya o amca sanat dersimde oturup eser analizi yapmadığı için kötü bir durumda mı?

Kulağa çok saçma geliyor böyle bir kıyaslama yapınca, değil mi? O halde iş ve eğitim kariyerlerimiz bizim kişisel değer ölçütlerimiz arasında olmamalı ve formülün içinde bulunmamalı. Toplum ne derse desin.

Peki neyin üzerine değerlendireceğim? Vermiş olduğum analitik örnek saçma ve kafa karıştırıcı olmuş olabilir ama bu durumu matematik yardımıyla ifade etmek istedim, meseleyi basite indirgemiş oldu sanki.

Şöyle düşünüyorum:

1. Değerlendirmeli miyim?
2. Bir not vermeme gerek var mı?

Bütün değerimi ve değersizliğimi, başarımı ve başarısızlığımı haftada bir buçuk saat oturduğum o küçük sınıfın içine sıkıştırmak büyük bir haksızlık.

Bütün değerimi ve değersizliğimi, bir insanın, bu kişi kim olursa olsun, yorumları içine sıkıştırmak büyük bir haksızlık. Bu yorumun olumlu veya olumsuz olmasının bir önemi yok.

Bütün değerimi ve değersizliğimi, sahip olduğum maddi imkanların içine sıkıştırmak büyük bir haksızlık.

Bütün değerimi ve değersizliğimi, herhangi bir şeyle sınırlamak, sıkıştırmak, bir formül üretip onu ölçme çabası içine girmek, büyük bir haksızlık.

İnsan kendi değerini ölçmeye çalışmamalı sanırım. Bazı konularda başarısız olabileceğini, bunun sorun olmadığını kabullenmeli. Zengin olmadığını, herkesin kendisinden hoşlanmayacağını -hatta bunun o kadar da fena bir şey olmadığını-, her zaman dik ve en iyi olamayacak kadar zayıf olduğunu kabullenmeli.

Kendini sevmeye, affetmeye ve kendine merhamet etmeye çalışmalı.
Omzunu okşamalı, öpücük göndermeli ve kalbiyle sarılmalı.

Yazan ve Kaynak : Cnacves, Medium