İş yerimizde veya evimizde.. Gerçekten her yerde var. Etrafımızda gerek doğası gereği gerekse farkında olmadıkları rahatsızlıklarından dolayı “geçimsiz” diye adlandırabileceğimiz türden kişiliklere sahip insan vardır. Bu bazen aile üyelerimizden biri, bazen iş arkadaşımız olabilir. Peki bu zor karakterlerle iyi geçinmenin yolları nelerdir?
Zor kişiliklerle nasıl iyi geçiniriz?
Öyle insanlar vardır ki kimseyle geçinemezler. Geçinilmesi zor insanlar olarak adlandırılan bu insanlar çevrelerinde sürekli huzursuzluk yaratırlar. İlke olarak kimsenin geçinemediği insanla ilişki kurmak ya da ilişkisini sürdürmek zorunda olmadığını söyleyebiliriz fakat günlük yaşamımızda bu zaman zaman mümkün olamaz. En yakınımızdaki ya da sürekli ilişki kurmak zorunda olduğumuz insanlardan birisi geçinilmesi zor bir insan olabilir. Bu tür durumlarda onlarla geçinmenin yolunu bulmaktan başka yapılabilecek hiçbir şey yoktur. Geçinilmesi zor insanların her birine onun kişilik yapısına uygun bir ilişki tarzı geliştirilmesi gerekiyor olsa da aşağıda her türlü zor insanla geçinmede yararlı olan bazı öneriler verilmiştir:
Kendinizi daha çok tanımaya çalışın
İnsanın kendini tanıması, olaylar karşısında ne düşüneceğini, ne tür duygular yaşayacağını, ne tür tepkiler göstereceğini ve nasıl davranacağını olacağa/yaşanacağa yakın öngörebilmesidir. Kendini tanıyan insan zayıf ve güçlü yönlerini, istek ve gereksinimlerini bilir ve bunları eksiği ile fazlası ile görür. Zor insanlarla geçinmeye çalışırken yaşanabilecek sorunların önceden görülmesi tedbir alınmasını sağlar.
İletişim ve ilişki kurma becerilerinizi geliştirin
Herkesin diğer insanlarla ilişkilerinde bir iletişim ve ilişki kurma tarzı vardır. Sıradan ilişkilerde çoğu zaman bir sorun yaratmayan bu tarz, geçinilmesi zor insanlarla ilişkilerde yetersiz kalabilir. Örneğin diğer insanlara genellikle şakacı bir tarzda yaklaşan bir kişinin bu tutumu alıngan ve şüpheci bir kişi tarafından kendisiyle dalga geçildiği şeklinde yorumlanabilir. Bu nedenle zor insanlarla ilişkilerde sık sık iletişim ve ilişki kurma tekniklerinin özel olarak kullanılması gerekir.
Özgüveninizi, özdeğerlilik duygunuzu geliştirin
Özgüven ve özdeğerlilik duygusu yeterince gelişmemiş kişiler kırılgan bir kişilik yapısına sahiptirler ve başkalarının tutum ve davranışlarından kolayca etkilenirler. Bu da karşısındakinin duygu ve düşüncelerini önemsemeyen geçinilmesi zor insanlarla ilişkide çok zorlanılmasına neden olur.
Yaşadığınız duygularınızın sizi yönlendirmesini önleyin
Geçinilmesi zor insanlar hemen herkeste baş edilmesi güç duygular yaratırlar. Bu insanlarla geçinme çabası içinde olanları en çok zorlayan da bu güçlü duygulardır. Bu nedenle yaşanan duyguların davranışları yönlendirme olasılığı sıradan ilişkilere göre daha fazladır. Geçinilmesi zor insanlarla ilişkilerde yaşanan duygulardan etkilenmemenin yollarını bulmak geçinebilmeyi sağlamada çok büyük önem taşımaktadır.
Onlara onların uyumsuz davranışlarını arttırmayacak biçimde davranın
Geçinilmesi zor insanların hangi durumlarda, hangi ortamda ve ne tür davranışlarla karşılaştıklarında uyumsuz davranışlar gösterdikleri belirlenmelidir. Onların uyumsuz davranışlarını arttıran her şeyden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Örneğin kuşkucu birisinin yanında bir başkasıyla fısır fısır bir şeyler konuşmak onun tepki göstermesine yol açar.
“Mantıklı” davranmasını beklemeyin
Zor insanların kendilerine özgü mantık kurma biçimleri vardır. Dünyayı, insanları ve ilişkileri algılayış biçimlerindeki farklılıklar onların bir çok insan tarafından mantıklı görülmeyen davranışlar göstermelerine yol açar. Fakat asıl zor olan (çok aşikar olan bir durum söz konusu olsa bile) geçinilmesi zor insanlarda bu mantığı kırmanın oldukça zor olmasıdır.
Değişmesini beklemeyin; değişeceğini ya da değişebileceğini düşünmeyin
Herkesin dünyaya ve insanlara kendine özgü bir bakış açısı varsa da insanların çoğu gerektiğinde esneklik gösterebilmekte ya da başkasının bakış açısı ile de olaylara bakabilmektedir. Fakat bakış açıları katı ve esneklik göstermeyen nitelikler taşıyan geçinilmesi zor insanlar için bu pek mümkün değildir; esneklik gösteremezler ve değişime direnç gösterirler.
Sizi anlamasını ya da hak vermesini beklemeyin
Geçinilmesi zor insanların en önemli özelliklerinden birisi de olup bitenleri başkasının gözüyle değerlendirme becerisine sahip olmamalarıdır. [highlight]Bu nedenle geçinilmesi zor insanların diğer insanları anlaması ya da hak vermesi beklenmemelidir.[/highlight] Özellikle bir anlaşmazlık anında karşıdakini anlamaya çalışması bir yana; karşıdakini hiç dinlemedikleri, söylenenleri hiç anlamadıkları ve kendi istediklerini kabul ettirme çabası içinde oldukları görülür.
Doğruyu gösterme konusunda ısrarcı olmayın
Geçinilmesi zor insanların kendilerinin yanlış düşünebileceğini ya da yanlış davranabileceğini düşünmeye tahammülleri yoktur. Olaylara karşıdakinin bakış açısından bakamazlar. Bu nedenle büyük oranda haklı olduğunuz bir olayda bile geçinilmesi zor bir insana doğruyu gösterme konusuna aceleci ve ısrarcı olmayın.
Alınganlık göstermeyin, karşıdakinin tutum ve davranışlarını üstünüze almayın
Geçinilmesi zor bir insanın tutum ve davranışlarının sizin kişiliğinize yönelik olduğunu düşündüğünüzde ilişkide yaşayacağınız olumsuz duygu ve düşünceler daha şiddetli olur. Fakat zor insanların olumsuz tutum ve davranışları onların kişilik özelliklerinin bir parçası ya da bir yansıması olarak her türlü insan ilişkisinde ortaya çıkmaktadır.
İlişkinizin sınırlarını kafanızda net olarak çizin
Zor insanlarla sürdürülmek istenen ya da sürdürülmek zorunda olunan ilişkinin sınırlarının çizilmesi çok önemlidir. İlişkinin yalnız belli bir amaca yönelik bir ilişki (örneğin iş ilişkisi) olarak mı sürdürüleceği, yoksa arkadaşlığın geliştirilmeye mi çalışılacağı belirlenmelidir. Sınırların belirlenmesi ve bunun iki taraf tarafından da konuşularak ya da konuşulmadan kabullenilmesi her iki tarafı da çok rahatlatmaktadır.
Sonuç elde etmeye odaklanın
Geçinilmesi zor insanlarla ilişkiyi bir şekilde sürdürmek zorunluluğu varsa bu ilişkinin neden sürdürüldüğünün ve ilişkiden neler beklendiğinin belirlenmesi gerekmektedir. Her türlü çabaya karşın ilişkinin geliştirilmesi sağlanamıyorsa sonuç elde etmeye odaklanmaktan başka çıkar yol kalmamaktadır.
Yazar: Prof. Dr. Erol Özmen
