Anasayfa / Başarı Yazıları / Başarıdan Korkmak
basaridan korkmak

Başarıdan Korkmak

Çantamı akşam yatarken hazırlarım, Ödevimi sabah uyanınca yaparım, Öğretmenin verdiği proje üzerinde okulda çalışırım. Hep sonra. Peki, neden işlerimizi hep sonraya bırakırız? Neden, sanki bugün hiç bitmeyecekmiş, hep bir yarın gelecekmiş gibi davranırız?

Gençlerin yapması gereken şeyleri erteleyerek “hep sonraya” bırakmasını, bazen tembellikten kaynaklı zannederiz ancak onların üzerlerine düşen görev ve sorumlulukları yerine getirmemelerinin altında yatan asıl sebebin, özgüven eksikliği, isyan, mükemmeliyetçilik, sabırsızlık, başarısızlık ve başarı korkusundan kaynaklı olabileceğini hiç düşünmeyiz. Başarı korkusu dedik, biraz tuhaf geldi değil mi?

Boyun eğen kişilik eğilimine sahip Ayşe başarılı bir öğrenci ve “Öğretmenim başarılı olduğum için neredeyse bütün sorumlulukları bana veriyor. Annem sınıfımda birinci olmamı istiyor, hatta sınavlar da 95 değil de 90 aldım diye sitem ediyor. Diğer yandan sevdiğim arkadaşlarım ile sınıf birinciliği için rekabet ve anlamsız bir çatışma halindeyiz. Üzücü olan ise çalışkan ve başarılı olduğum için Sınıfın İneği seçilmem ve benimle dalga geçilerek ötekileştirilmem. Bir de sınav esnasında kopya vermediğim için küsenler var, bu da işin tuzu biberi oluyor. Bazen düşünüyorum da Tembel Teneke mi? Olsaydım.” diyor.

Evet, erteleme alışkanlığının temelleri daha bizler çocuk yaştayken aile içinde ve okulda atılır. Buna yönelik başarısızlık ve başarı korkusu da rekabete dayanan eğitim sisteminin ürünüdür. Bazen, başarı korkusu olan gençler, yapacakları şeyler ne kadar yararlarına olsa da işi sürüncemede bırakmanın yollarını arayıp, bulurlar. Başarı korkunuz varsa, bir konuda başarılı olmaktan değil de başarının getireceklerinden ya da elinizdeki görevi iyi yapmaktan korkarsınız.

Öğrencilerin başarılı olduğunda gerçekten nelerden korkabileceğine ve bu korku ile nasıl başa çıkabileceğine yakından bakalım.

1. Okul hayatında başarılı olursanız ebeveyn, müdür, öğretmen, önem verdiğiniz tecrübeli bir takım kişiler sizden daha fazla başarı bekleyebilir, bu beklentilerde sizi doğal olarak korkutabilir. Eğer bu korkuya sahipseniz, kendinizi çalışmak yerine, sorumluluklarınızı erteleyerek başkalarının beklentilerini karşılama riskini almamayı tercih edersiniz.

Bu korku ile başa çıkmanın başlıca yolu ise, neden önem verdiğiniz kişilerin beklentilerine göre davranmak zorundayım ve neden “onanma” gibi bir hisse ihtiyaç duyuyorum gibi inanç kalıplarınızı sorgulamalısınız.

2. Sınıfınızda çok çalışıp başarılı olduğunuz zaman en çok sevdiğiniz arkadaşınızın önüne geçmekten korkuyor olabilirsiniz. Bu durumda arkadaşınızın üzülüp, sizi suçlayacağı düşüncesine kapılabilirsiniz. Bu inanışla, içsel beklentilerinizi karşılayıp arkadaşınızı üzmektense, ertelemenin daha iyi bir kaçış yolu olduğu sonucuna varabilirsiniz.

Bu korku ile başa çıkmanın başlıca yolu ise, eğer siz başarılı bir öğrenciyseniz ve arkadaşınız bundan rahatsız olursa, sizin sorumluluğunuz ve onun sorumluluğu nedir? Sorularını kendinize sormanız gerekir. Çünkü eğitim hayatında her öğrenci kendi davranış ve başarısından sorumludur. Evet, arkadaşlarınızın duygularını her zaman önemseyin ama onların üzülmemesi içinde kendinizi feda etmeyin.

3. Eğer söz konusu ödevleri yapar ve üstüne üstlük başarılı da olursanız, kendinize zarar verebileceğinizden korkuyor olabilirsiniz tıpkı “Sınıfın İneği” olup arkadaşlarının seni dışlaması gibi.

Bu korku ile başa çıkmanın yolu ise, kendiniz için önemli olan kariyer beklentilerinizdir. Eğer, arkadaşlarınız bu yolda size destek olmuyorlarsa belki de gerçek dostlarınız değildir. Bu yüzden sahte dostluklardan gelecek tepkilerden korkmaktan vazgeçin ve sizin için en iyi olanı yapın “Çalışın.“

4. Başarıdan korkmanızın bir başka nedeni de, başarıyı hak etmediğinize ya da başarılı olabilecek biri olmadığınıza inanmanız olabilir. Tıpkı ebeveyninizin neden 95 değil de 90 aldın diye sitem ettiği andaki gibi.

Bu korku ile başa çıkmanın yolu ise, kendinize neden başarılı olacak bir insan olmadığınızı sorun. Bunun yanıtı eğer ebeveynlerinizin beklediği notu alamamış olmanızsa, bu düşünceye savaş açın ve şunu asla unutmayın “Azim ile Hırs” farklı şeylerdir ve siz sadece üzerinize düşen görevleri yapmaktan sorumlusunuz.

Son olarak başarı korkunuzun altında yatan sağlıksız inanışları değiştirebilmenin tek yolu onlarla savaşmaktır ve sağlıklı inanışları özümsemenin tek yolu da sürekli bir şekilde bu inanışlara göre davranmaktır.

Mehmet AKGÜN
Öğrenci Koçu – ICA

Hakkında Özgür ŞAHİN

Türkiye'nin en büyük kişisel gelişim sitesi olan kendinigelistir.com projesinin sahibidir. 2006 yılından bu yana #kişiselgelişim alanında birçok yeniliği bünyesinde bulundurduğu sitede "beden dili, iletişim teknikleri, başarı hikayeleri, motivasyon teknikleri, özgüven gelişimi" gibi bir çok ana tema üzerine yazar, çizer, karalar, öğretmeye çalışır.