Florida ve Wharton Üniversiteleri’nce yapılan “Karar Bataklığı: Önemsiz Seçimler Nasıl Bizi Dibe Çeker” adlı araştırma kolay ve önemsiz olması gereken durumlarda neden sık sık çamura saplandığımızı açıklıyor. Beyin, kararın önemini zorluğuyla ilişkilendirir. Bir karar beklenmedik şekilde zorlaşırsa, otomatikman o kararın önemli olduğu ve ona gereken zaman ve çabanın da artması gerektiği yanılgısına düşeriz. Bu da süreci gereksiz yere zora sokuyor.
Araştırmadan çıkan bazı sonuçlar:
- İnsanlar zaman baskısı altındayken karmaşık sorunları daha kolay çözüyor. Karar alırken herhangi bir zaman sınırı yoksa, katılımcılar çamura saplanıyor ve çok fazla zaman harcıyor.
- İnsanlar önemsiz kararlara, önemli olanlara harcadıklarından iki kat fazla zaman harcama eğilimindeler. Zorlukla karşılaşınca, önemsiz bir karar dahi olsa, katılımcılar ek bilgi peşine düşüyorlar. “Analiz felci” diye tabir edilen duruma saplanıyorlar.
Çalışmayı gerçekleştiren araştırmacılar Sela ve Berger kararsızlıktan kurtulmak için 6 yol öneriyorlar:
- Kendinize zaman sınırı koyun. Bunu yaparken de fazla bonkör olmamaya özen gösterin. Çünkü ne kadar üzerine düşünürseniz, karar alma o kadar zorlaşacaktır. Örneğin, 10 dakika. Alarmınızı kurun ve süre sonunda kararınızı vermiş olun.
- Dikkat dağıtıcıları azaltın. Karar almanıza yarayacak verileri dikkatle seçin. Ne kadar çok veri bombardımanına maruz kalırsanız, içinde kaybolmamız da bir o kadar kolaylaşır. Sadece tarafsız bulduğunuz ve güvendiğiniz kaynakları kullanın.
- Seçim yapmanız gerekir, kabul edin. “Genelde her şeye sahip olamazsınız.” Mantıklı bir karar alırken seçim yapmanız ve bazı şeylerden feragat etmeniz gerekebilir. Örneğin, daha fazla para kazanmak için aileye daha az zaman ayırmak gibi.
- Seçenek bolluğu baskısını yönetin. En iyi seçeneği bulmaya çalışırken, sık sık “en iyi iki seçenek” buluruz. Canınız hem hamburger hem de pizza çekebilir. Strese girmeyin. Kendinize iki durumun da iyi olduğunu söyleyin. Bazen, basitçe yazı tura atın.
- Probleme bir adım geriden bakın. Kimi zaman basit bir mola çok işe yarar. Konudan biraz uzaklaşmak bakış açımızı genişletir ve değişik perspektifler sunar. Konuyu bir köşeye koyun ve üstüne iyi bir gece uykusu çekin. Aradığınız cevap, ertesi sabah günlük rutininiz esnasında önünüzde belirebilir.
- Kendinize “büyük resmi” hatırlatın. Yıllık, dönemlik hedeflerinizi sık sık düşünün. Alacağınız bu karar sizin büyük hedefleriniz açısından ne derece kritik? Bunu sık sık düşünmeye gayret edin.
Bu hafta bu pratikleri uygulayın. Yavaş karar aldığınızı ya da karar bataklığına saplandığını hissettiğiniz anda bu kontrol listesine geri dönüp ne yapmanız gerektiğini hatırlayın.
