Hiç yakın arkadaşlarınızın sizi sizden daha iyi tanıdığını ve anladığını düşündünüz mü? Bu kavrama açıklık getiren 3 faktör temelde sosyal algıyla ilişkilendiriliyor. İşte o 3 faktör:
1. Kendini aldatma ve savunma mekanizması
Konu kendi imajımız olduğunda oldukça korumacı olma eğilimindeyiz. Her zaman iyi, akıllı ve nazik olduğumuzu düşünüyor, bunun yanında birçok olumlu niteliğe sahip olduğumuza inanıyoruz. Kırılgan egomuzu korumak adına savunma mekanizmalarını kullanıyoruz. Öte yandan yakın arkadaşlarımız kendi imajımız hakkında bizim gibi düşünmediği için, bizi dışarıdan bir gözle görüp değerlendirebiliyor. Bu elbette arkadaşlarımızın bizimle ilgili ön yargısı yok demek anlamına gelmiyor, sadece bu noktada biz kendi imajımızı korumak adına onlardan daha korumacı bir yapıdayız.
2. Bakış açısı
Hiç farkında olmadan yaptığınız bir davranışın nedeninin arkadaşınızın doğru tahmin ettiği oldu mu? Bu bizim farkında bile olmadığımız davranışlarımızı arkadaşlarımızın kolaylıkla anlayabilmesi demektir.
Örneğin; arkadaşımız yüz ifademizin ne anlama geldiğini algılayabilir veya biriyle etkileşime geçtiğimiz zaman hal ve hareketlerimizden karşı taraftan hoşlanıp hoşlanmadığımızı kolaylıkla anlayabilir. Biz kendi davranışlarımızdan bihaberken, arkadaşlarımız bahsetmediği sürece karşı tarafa karşı olumsuz tutumumuzu anlayamayabiliriz.
Arkadaşlarınızın sizi sizden iyi tanımasının sebeplerini hiç düşündünüz mü?
3. Aktör gözlemci yanılgısı
Algıdaki bu temel ön yargı aslında bakış açısı üzerine inşa ediliyor. Bir şeyleri neden yaptığımızı açıklarken, duruma bağlı faktörlere aşırı derecede anlam yükleyerek onları suçluyoruz. Örneğin; bir şeyde başarısız olduğumuzda, durumsal açıklamalara başvuruyoruz. (Örneğin; güneş gözüme girdi, mahalle baskısı yüzünden oldu vb.)
Bizi gözlemleyen arkadaşlarımız davranışlarımızı ön yargıya yorma eğiliminde oluyorlar; çünkü arkadaşlarımız bizimle ilgili ön yargılarda bulunmaya eğilimliyken, bu sayede bizi çok iyi tanıdıkları izlenimi ortaya çıkarıyorlar.
Kendimizi daha iyi nasıl tanıyabiliriz?
Kendinizi daha iyi tanımak için kendinize karşı dürüst olun ve yanlışlarınızı kendinize itiraf edin.
Öncelikle kendimize karşı dürüst olmalıyız. Yanlışlarımızı kendimize itiraf etmeliyiz. Kendi davranışlarımızı gözden geçirip eleştirmeliyiz. İkinci olarak, durumumuz ve psikolojik yaratılışımızın davranışlarımızdan ve yaptıklarımızın sonucundan kaynaklı olduğunu anlamalıyız. Ve son olarak da, arkadaşlarımızın da ön yargılı bir perspektife sahip olduğunu kabullenmeliyiz.
Kaynak: psychologytoday.com
